نکات مهم و دستورالعمل های برخی از آزمایش ها:
آزمایش غربالگری چالش گلوکز (GCT)
خانم ها در دوران حاملگی ممکن است به دیابت حاملگی مبتلا شوند. یکی از
آزمایشهای اولیه برای تشخیص این گروه از بیماران آزمایش چالش گلوکز است که
در واقع چگونگی پردازش قند توسط بدن شما ارزیالبی می کند. این آزمایش
معمولاً در هفته ۲۶ الی ۲۸ حاملگی درخواست و انجام می شود. جهت انجام
آزمایش رعایت نکات ذیل الزامی است:
هیچگونه آمادگی قبلی قبل از انجام آزمایش از جمله ناشتا بودن لازم نیست در
هنگام مراجعه به آزمایشگاه از شما درخواست خواهد شد که محلول گلوکز آماده
شده توسط پرسنل آزمایشگاه را بطور کامل بنوشید ( ۵۰ گرم گلوکز در یک لیوان
آب) سپس دقیقاً پس از یک ساعت از نوشیدن محلول گلوکز نمونه خون از شما
گرفته شده و میزان قند خون تعیین می گردد.
آزمایش قند خون دو ساعته (۲-hPPBG)
بعد از ۱۲- ۱۰ ساعت ناشتا بودن و انجام تست قند خون ناشتا بر حسب درخواست پزشک معالجتان در آزمایشگاه به شما شربت قند می دهند و یا باید صبحانه خود را میل نمائید این صبحانه می بایست یک صبحانه معمولی باشد که روزانه استفاده می کنید یعنی به همان مقدار که هر روز در صبحانه از قند و شکر و نان و لبنیات استفاده می کنید در این روز هم همان قدر مصرف نمائید در ضمن سعی شود زمان خوردن صبحانه بیش از ۱۵ دقیقه طول نکشد.با خوردن اولین لقمه صبحانه زمان را یاداشت کرده و دقیقأ دو ساعت بعد نمونه گیری انجام شود. توجه داشته باشید که از شب قبل از آزمایش و همچنین در فاصله خونگیری اول و دوم نباید هیچگونه تحرک غیر متعارف مانند ورزش و پیاده روی داشته باشید. حتی الامکان صبحانه را در آزمایشگاه صرف نموده و تا زمان انجام آزمایش در آزمایشگاه منتظر بمانید. آزمایش قند ناشتا و دو ساعته را در یک روز انجام دهید.آزمایش را حتمأ باید قبل از ساعت ۱۰ صبح شروع کنید و از انجام آن در ساعات دیرتر خودداری کنید.
شرایط بیمار برای انجام آزمایش تحمل گلوکز (OGTT)
۱- بیمار باید درصورت امکان داروهایی که ممکن است برتحمل گلوکز اثرگذار باشند را قطع نماید (بامشورت پزشک).
۲- آزمایش باید بعد از سه روز بدون هیچ محدودیت در رژیم غذایی (حداقل ۱۵۰ گرم کربوهیدرات روزانه ) و فعالیت بدنی باید انجام شود.
۳- آزمایش بعد از ۱۴-۸ ساعت ناشتایی برروی بیماران سرپایی قابل انجام است. بیمار درفواصل نمونه برداری ها باید در وضعیت نشسته قرار گرفته و از کشیدن سیگار خودداری نماید.
۴- آزمایش تحمل گلوکز را نباید برروی بیماران بستری در بیمارستان ، بیماران غیرفعال و نیز بیماران با بیماری حاد انجام داد.
۵- آزمایش ساعت ۹-۷صبح شروع شده و بعد از گرفتن نمونه ناشتا هر ۶۰دقیقه تا ۳ ساعت پس از میل نمودن محلول قندی ، آزمایش تکرار میگردد.
۶- برای آقایان و خانمهای غیرباردار میزان قندی که برای آزمایش تحمل گلوکز باید میل گردد ۷۵گرم و برای کودکان ۱٫۷۵ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (ماکزیمم تا ۷۵گرم) است.
۷- مسئول نمونه گیری گلوکز را در ۳۰۰ سی سی آب حل نموده و پس از گرفتن نمونه برای قند ناشتا ، بیمار در عرض ۵ دقیقه محلول قندی مذکور را میل مینماید.
۸- بیمار باید در فاصله بین خونگیری ها در محیط آزمایشگاه حضور داشته باشد و بدون استرس از پیاده روی و ورزش و همچنین خوردن و آشامیدن و مصرف دخانیات خودداری کنید. بدیهی است مصرف آب بلامانع می باشد.
آزمایش کلسترول
– یک هفته قبل از انجام تست رژیم غذایی معمولی داشته باشید و هیچ گونه منع مصرف چربی نداشته باشید (با مشورت پزشک)
– ۲۴ ساعت قبل از انجام تست از مصرف الکل خودداری کنید.
آزمایش اوره و کراتی نین
بیمار باید حداقل ۲ الی ۳ روز پیش از انجام آزمایش از مصرف غذاهای حاوی گوشت زیاد خودداری نماید.
برای انجام آزمایش اوره و کراتی نین بهتر است چند ساعت ناشتا باشید و ضروری نیست.
آزمایش آنزیم های کبدی
– نیازی به ناشتا بودن بیمار نیست. ولی بهتر است حداقل چند ساعت بیمار ناشتا باشد.
– مصرف الکل سبب آسیب به کبد شده و در نتیجه بسیاری از آنزیم های کبدی از جمله آلکالن فسفاتاز، SGOT، SGPT و GGT افزایش می یابد.
– مصرف فنوباربیتال و فنی توئین که جزء داروهای ضد صرع می باشند سبب افزایش سطح آنزیم های کبدی می شود.
– حداقل ۳ روز قبل از آزمایش هیچگونه تزریق عضلانی نداشته باشید.
آزمایش آهن و TIBC
– شب قبل از آزمایش نباید غذای غنی از آهن مثل گوشت قرمز مصرف نماید و شیر نیز نخورده باشد.
آزمایش تحمل لاکتوز
– برای ارزیابی افرادیکه قادر به هضم شیر نمی باشند مورد استفاده قرار می گیرد
– بیمار هیچگونه فعالیت بدنی در ۸ ساعت گذشته نباید داشته باشد.
– عدم کشیدن سیگار در ۸ ساعت قبل اجباری است.
آزمایش PT, PTT
در این آزمایشگاه به مراجعین محترم دفترچه ای تقدیم میشود که اعداد آزمایشات خود را بطور پیوسته نگهداری و بایگانی نمایند.
– اگر جهت کنترل دوز دارو استفاده می شوند ، نیم ساعت قبل از گرفتن دوز وارفارین (برای تست PT) و هپارین (برای تست PTT) نمونه گیری باید انجام شود. ترجیحأ همیشه به یک آزمایشگاه مراجعه شود.
مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی( مانند آسپیرین، ایبوبروفن، ایندومتاسین) از ۷ الی ۱۰ روز قبل از نمونه گیری بر نتایج آزمایش تاثیر گذار است.
مصرف داروهای ضد انعقاد نظیر وارفارین و هپارین از سه روز قبل از نمونه گیری بر نتایج آزمایش تاثیرگذار است.
آزمایش آپولیپوپروتئین ها
– برای ارزیابی ریسک بیماریهای قلبی – عروقی مورد استفاده قرار می گیرند.
– عدم کشیدن سیگار طی این مدت اجباری است.
آزمایش آلدوسترون
– بعنوان یکی از تست های شناسایی علت ایجاد فشار خون و یا کاهش پتاسیم خون استفاده می شود.
– احتیاجی به ناشتا بودن بیمار ندارد.
– آزمایش باید دو هفته بعد از وجود هیچ محدودیت در رژیم غذایی (ولی محدودیت در مصرف نمک ، معادل ۳گرم نمک روزانه) انجام شود.
– بیمار قبل از انجام آزمایش حداقل ۲ ساعت در وضعیت نشسته باشد.
– آزمایش دو هفته پس از قطع داروهای ضد فشار خون، مدرها، قرص های ضد بارداری و کورتون ها باید انجام شود.
آزمایش رنین
– بعنوان یکی از تست های شناسایی علت ایجاد فشار خون و یا کاهش پتاسیم خون استفاده می شود.
– آزمایش باید ۳ روز بعد از وجود هیچ محدودیت در رژیم غذایی (ولی محدودیت در مصرف نمک ، معادل ۳گرم نمک روزانه) انجام شود.
– آزمایش دو هفته پس از قطع داروهای ضد فشار خون، مدرها، قرص های ضد بارداری و کورتون ها باید انجام شود.
– نمونه برداری در صبح انجام شود زیرا حداکثر میزان ترشح رنین در صبح می باشد.
آزمایش هورمون های تیروئیدی
– نیازی به ناشتا بودن ندارد ولی بدلیل تاثیر کدورت ناشی از خوردن چربی ها بر نتایج آزمایش، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمایش، غذا میل نفرمائید.
– بعد از اعمال جراحی بدلیل استرس های شدیدی که به بیمار وارد می شود سطح هورمونهای تیروئیدی در بیشتر موارد کاهش می یابد، بنابراین تا ۲ هفته بعد از جراحی از انجام این آزمایشات خودداری نمائید.
– مصرف قرص های ضد بارداری و آمیودارون (داروی قلبی) سبب افزایش این هورمون ها می شود.
– غلظت هورمون های تیروئیدی در تابستان ۲۰% کمتر از زمستان است.
بدلیل اختلال در ترشح هورمون بهتر است نمونه گیری بین ساعات ۱۶-۱۸ انجام نشود.
آزمایش پرولاکتین (هورمون مولد شیر)
۱- بیمار ناشتا باشد
۲-دو ساعت از بیداری گذشته باشد
۳-هیچ گونه فعالیت ورزشی و حرکتی انجام نشود.
۴-در طی این دو ساعت بیمار در وضعیت نشسته قرار گیرد و دراز نکشد و نخوابد.
۵-استراحت قبل از نمونه گیری به مدت نیم ساعت
– قطع مصرف داروها با اطلاع پزشک معالج
– عدم معاینه و تحریک سینه ، رابطه جنسی یا شیر دادن در شب قبل از آزمایش
پوشیدن لباس راحت
– استراحت قبل از نمونه گیری به مدت نیم ساعت در آزمایشگاه
– ترس و استرس محرک هایی برای ترشح پرولاکتین می باشد، بنابراین در هنگام خونگیری باید کاملأ آسوده و در حال آرامش باشید.
– ورزش هم مانند استرس باعث افزایش این هورمون می شود بنابراین قبل از انجام این تست از فعالیت شدید پرهیز کنید.
– بهتر است نمونه گیری در صبح انجام شود.
آزمایش کورتیزول
– چون بیشترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت ۸ صبح می باشد و کمترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت ۴ عصر می باشد بنابراین جهت استاندارد سازی نتایج باید نمونه گیری در همین ساعت ها به عمل آید، مگر آنکه پزشک معالج دستور دیگری داده باشد.
– مصرف کافئین (موجود درقهوه) در عرض ۳ ساعت می تواند غلظت کورتیزول را تا ۵۰% افزایش دهد.
– بیمار قبل از انجام آزمایش باید کمترین استرس و هیجان را داشته باشد.
بیمار می بایست ساعت ۷٫۵ صبح یعنی حداقل نیم ساعت قبل از نمونه گیری در آزمایشگاه حضور یابد و پس از نیم ساعت استراحت راس ساعت ۸ صبح خونگیری شود.
آزمایش CPK
– برای تشخیص سکته های قلبی، بیماریهای عصبی و عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد.
– حداقل تا ۱ هفته قبل از انجام تست هیچگونه تزریق داخل عضلانی نداشته باشد.
آزمایش PSA
این تست برای تشخیص زودرس بزرگی و سرطان پروستات استفاده می شود. انجام این آزمایش از اواسط دهه چهارم زندگی بطور منظم و حداقل سالی یکبار در آقایان توصیه می شود.
۱- یک هفته قبل از انجام آزمایش باید معاینه پروستات یا نمونه برداری و بیوپسی از آن نداشته باشید.
۲- یک هفته قبل از انجام آزمایش نباید معاینه مقعد داشته باشید.
۳- رادیوتراپی و داروهای نظیر تستوسترون هم می تواند موجب افزایش این آزمایش گردد. در این صورت آزمایشگاه یا پزشک معالجتان را مطلع نمائید.
۴- چهل و هشت ساعت قبل از انجام آزمایش انزال یا مقاربت و نیز دوچرخه سواری نداشته باشید.
۵- در صورتیکه اخیرا از پروستات سونوگرافی کرده اید آن را به مسئول آزمایشگاه ارائه دهید.
آزمایش هورمون رشد
– ترس و استرس محرک هایی برای ترشح هورمون رشد می باشد، بنابراین در هنگام خونگیری باید کاملأ آسوده و در حال آرامش باشید.
– ورزش هم مانند استرس باعث افزایش هورمون رشد می شود بنابراین قبل از انجام این تست از فعالیت شدید پرهیز کنید.
آزمایش تست تحریک هورمون رشد
برخی اوقات پزشکان جهت تحریک ترشح هورمون رشد تزریق آمپول دگزامتازون یا ورزش قبل از آزمایش را توصیه می کنند.
بیمار باید حداقل ۸ ساعت ناشتا باشد و صبح قبل از ساعت ۱۰ صبح انجام شود.
آزمایش تستوسترون
بهتر است نمونه صبح گرفته شود بدلیل آنکه سطح آن در صبح از بالاتر از ساعتهای دیگر است.
آزمایش آندروستندیون
– برای تشخیص سندرم های ایجاد صفات مردانه در زنان مورد استفاده قرار می گیرد.
– آزمایش یک هفته قبل و یا بعد از خونریزی های ماهیانه باید انجام شود.
– از آنجائیکه بالاترین زمان تولید این هورمون در ۷ صبح است بنابراین نمونه گیری باید قبل از ساعت ۸ صبح انجام شود.
آزمایش Anti-LKM Ab.
– برای تشخیص التهاب کبد ناشی از بیماریهای خود ایمنی استفاده می شود.
– نمونه بهتر است در صبح انجام شود.
آزمایش HLA B27
– برای ارزیابی استعداد ژنتیکی افراد برای ابتلاء به یک سری از بیماریها استفاده می شود.
– بیمار قبل از ساعت ۱۱ صبح به آزمایشگاه مراجعه نماید و احتیاجی به ناشتا بودن نیست.
آزمایش HLA
۱۴ روز تزریق خون نداشته باشد و ۴۸ ساعت از دیالیز گذشته باشد.
آزمایش هموسیستئین
– افزایش آن سبب ازدیاد استعداد تشکیل لخته در سیستم عروق قلبی – مغزی شده
– شب قبل از آزمایش از خوردن هر نوع گوشت خودداری کنید.
آزمایش مانتو PPD
محل تزریق نباید به مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت خارانده یا مرطوب شود.
دقت شود روز بررسی نتیجه در مدت زمان گفته شده با روزهای تعطیل تلاقی نکند.
چون آزمایش در بدن فرد انجام می گیرد حتما خود شخص برای بررسی نتیجه مراجعه نماید ،تا قرمزی و سفتی محل تزریق بررسی شود.
آزمایش بررسی واژن پس از مقاربت (PCT)
۱- برای انجام آزمایش لازم است بین ۱۲ الی ۱۴ روز بعد از شروع قاعدگی به آزمایشگاه مراجعه گردد (یا طبق دستورالعمل پزشک)
۲- ۳ الی ۵ روز قبل از آزمایش از تماس جنسی پرهیز گردد.
۳- زمان نمونه برداری مناسب ۳ تا ۶ ساعت بعد از نزدیکی است بنابراین بعد از مقاربت طبیعی در منزل در زمان مناسب در آزمایشگاه حضور یابید.
۴- بعد از نزدیکی ادرار نکنید و کاملأ در حالت استراحت قرار داشته باشید.
آزمایش شناخت زودرس سرطان دهانه رحم (پاپ اسمیر)
این آزمایش به منظور شناخت زودرس سرطان دهانه رحم انجام می شود و به علاوه در زمان انجام آن می توان به التهاب دهانه رحم و عفونت های آن نیز پی برد. رعایت چند نکته پیش از انجام این آزمایش ضروری است:
۱- از ۷۲ ساعت قبل از انجام آزمایش از دوش واژینال (شستشوی داخل واژن با آب یا مواد ضدعفونی کننده) پرهیز نمائید.
۲- از نمونه برداری در زمان قاعدگی، خونریزی فعال یا دوره های التهابی اجتناب نمائید.
۳- از ۴۸ ساعت قبل از انجام آزمایش از تماس جنسی بدون کاندوم خودداری نمائید.
در روشی نوین که از طریق تشخیص ویروس عامل این سرطان می باشد و در آزمایشگاه بوعلی قابل انجام است برای خانم ها ی مجرد و دختران از ادرار نیز میتوان این آزمایش را انجام داد